Interview met Ivette van Laar

Ivette van Laar geeft de workshop over Lichtenberg.

Wat is de Lichtenberger® Methode en waarvoor is die geschikt?

“Het mooie aan deze methode is dat je niet leert ‘als je dit doet, krijg je dat klankresultaat’. ‘Lichtenberg’ is niet gericht op motoriek; op bepaalde bewegingen. Het uitgangspunt is sensorisch – vanuit de waarneming gericht – wat zelfregulatie van de klank bevordert. Je gaat in dialoog met je eigen lichaam en klank. Als docent stel ik vooral vragen om iemand te helpen waarnemen. Bijvoorbeeld: ‘Waar voel je de klank resoneren in je lijf?’ Of: ‘Hoe reageert je klank als je aan je schouderbladen denkt?’. Er zijn geen vaste uitkomsten; wat er gebeurt, hangt onder andere af van de persoon, diens stemming en van de dag.

De cursist leert voelen waar trillingen in het lichaam zich bevinden en leert steeds meer het lichaam te betrekken bij de klankvorming. Dat werkt ontlastend voor het strottenhoofd. De basis is een onderzoekende houding.

Stimuli om dit te leren, kunnen heel verschillende zijn. Er zijn fysieke stimuli die kunnen ondersteunen in de weg naar vrij zingen, zoals met je handen voor je oren zingen. Maar geuren werken bijvoorbeeld ook heel sterk op je lichaam; wat doet een bepaalde geur met je? Hoe beïnvloedt die je klank? En als je bijvoorbeeld over een roos zingt, kun je ook nog denken aan de kleur en de bloeifase. Is die roos in knop? Bloeit ‘ie al of is ‘ie zelfs al op z’n retour? Dit kan je klankkleur èn je presentatie allemaal veranderen.

Waarnemen zonder oordeel is een belangrijk onderdeel van het proces. Neem bijvoorbeeld slijm op je stem: laat dat er zijn en onderzoek welke klank dat oplevert. En leer vertrouwen op je lijf. Dat is slimmer en sneller dan je bewust kunt aansturen. Het lichaam doet wat het moet doen, ook in situaties waar je inderdaad ongewenst slijm op je stembanden hebt. Je lijf lost de situatie wel op, het gaat erom dat je daarop vertrouwt en lekker muziek kan maken in het hier en nu.”

Hoe heb jij zelf deze methode ontdekt?

“Ik had ’n tremolo op m’n stem zitten. Destijds waren motorisch gerichte methoden heel erg in opkomst, maar dat werkte niet voor mij. In gesprekken die ik voerde tijdens mijn zoektocht naar een oplossing, viel dan de term ‘Lichtenberger Methode’. Uiteindelijk ben ik een aantal lessen gaan volgen in Nederland. Er is daardoor veel veranderd. Ik dacht: ‘Ik kan niet meer lesgeven zoals ik tot nu toe deed. Ik moet die opleiding gaan doen in Duitsland’.

Een paar grote veranderingen zijn dat mijn stem vrij is van die tremolo, dat ik als hoge sopraan nu ook heel laag kan zingen en dat ik heb geleerd om te ‘zijn’ met chaos. Ik moest daar echt doorheen.”

Is het niet zweverig?

“Eigenlijk is ‘Lichtenberg’ gewoon toegepast wetenschappelijk onderzoek dat in de jaren 1980 is gestart. De methode draait om klank waarnemen en gaat concreet uit van de stemklank en van die zo volledig en onbelast mogelijk gebruiken. Daarvoor is zelfonderzoek nodig en dat noemen mensen soms zweverig. Het Lichtenberger Institut hecht overigens nog steeds veel waarde aan de wetenschappelijke component van de methode.”

Voor wie is deze introductieworkshop geschikt?

“Deze workshop is geschikt voor iedereen die vrij klank wil kunnen maken, die een onderzoekende houding heeft en iets nieuws wil verkennen. Voor mensen die nieuwsgierig zijn naar de combinatie van muziek en lichaam en om daarop te leren vertrouwen.

Als je een kort lied of een aria wil inbrengen, kan dat. Leuk! De methode is bruikbaar in alle genres. Het is fijn als je uiterlijk een week van tevoren de bladmuziek of  – als je die niet hebt – de titel opstuurt.”